Πόρτο ή Οπόρτο

(Porto–σωστή προφορά Πόρτου– ή Oporto). Πόλη της βορειοδυτικής Πορτογαλίας, πρωτεύουσα του ομώνυμου διοικητικού διαμερίσματος (2.395 τ. χλμ.). Βρίσκεται στη δεξιά όχθη του Δούρου, λίγο πριν από τις εκβολές του στον Ατλαντικό, στη συμβολή μερικών σημαντικών οδικών και σιδηροδρομικών αρτηριών. Η πόλη εκτείνεται αμφιθεατρικά μεταξύ της Κολίνα ντα Σε και της Κολίνα ντα Βιτόρια. Το Π. ιδρύθηκε τον 5o μ.Χ. αι. και ήταν γνωστή με το όνομα Portucale· έγινε πολύ γρήγορα επισκοπική έδρα και οχυρώθηκε με πύργο από την εποχή του Αλφόνσου Γ’ μέχρι τα τέλη του 9ου ή τις αρχές του 10ου αι. Το 997, ύστερα από πολλές επιδρομές, κυριεύτηκε από τους μουσουλμάνους. Από το 12o αι. γνώρισε μεγάλη περίοδο ευημερίας, χάρη στις εμπορικές ανταλλαγές του με τις χώρες του βορρά, και το 14o αι. περικλείστηκε με νέα τείχη. Η οικονομία του γνώρισε ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη και η πόλη δεν υπέστη ζημιές ούτε κατά την κατάκτηση του Ναπολέοντα (1808 – 1809), ούτε κατά τις φιλελεύθερες εξεγέρσεις του 1820. Από τα μνημεία της πόλης σημαντικότερα είναι ο ναός με τον περίφημο πύργο ντος Κλέριγκος, πάνω στον οποίο βρίσκεται το ψηλότερο κωδωνοστάσιο (75 μ.) της Πορτογαλίας (18ος αι.), ο γοτθικορομανικός καθεδρικός ναός, οι ναοί του Αγίου Μαρτίνου της Σεντοφέιτα, που χτίστηκε το 1120 και αργότερα επισκευάστηκε και αποτελεί γνήσιο δείγμα ρομανικής τέχνης, του Αγίου Φραγκίσκου (13ος – 15ος αι.) με πολυάριθμα επίχρυσα ξυλόγλυπτα 17ου και 18ου αι., το Κρυστάλλινο Ανάκτορο, που χτίστηκε για τη διεθνή έκθεση του 1865, και το Χρηματιστήριο (19ος αι.). Το Π. είναι έδρα πανεπιστημίου (από το 1911), διάφορων σχολών και πολιτιστικών ιδρυμάτων, όπως το Μουσείο Σοάρες ντος Ρέις και η δημόσια βιβλιοθήκη (πάνω από 400.000 τόμοι, αρχέτυπα και χειρόγραφα). Η οικονομία της πόλης βασίζεται στη βιομηχανία (υφαντουργίας, ειδών διατροφής, μηχανών, βυρσοδεψίας) και στην εμπορική δραστηριότητα του λιμανιού της, από το οποίο φορτώνεται το περίφημο κρασί «πόρτο», λάδι και φρούτα, που προορίζονται κυρίως για τις βρετανικές αγορές.